MUDARABAH

MUDARABAH

Ø  DEFINISI

ü  Muqaradah dan Qirad juga sinonim dengan Mudarabah.

ü  Ini adalah satu bentuk perkongsian antara seseorang yang menyumbang modal (rabb al-mal / pembekal modal) dan yang lain yang menyumbang usaha dalam bentuk kemahiran pengurusan (mudarib / manager).

ü  Dalam konteks perniagaan dan perdagangan, ia bermaksud perusahaan bersama di mana semua rakan kongsi berkongsi keuntungan mengikut nisbah perkongsian keuntungan yang dipersetujui bersama tetapi kerugian ditanggung semata-mata oleh pembekal modal / pelabur.

LEGITIMASI/ DALIL PENSYARIATAN  KONTRAK MUDARABAH

1.      Al-Qur'an

v  Ayat-ayat Al-Quran berikut secara amnya menunjukkan kesahihan mudarabah.

v  "... orang lain yang mengembara di darat, mencari karunia Allah ..." (Al-Muzammil: 20)

v  "Dan apabila solat selesai, maka hendaklah kamu menyeberang di negeri itu, dan mencari karunia Allah; dan meraikan puji-pujian Allah dengan kerap (dan tanpa berlipat ganda): supaya kamu berjaya. "(Al-Jumu`ah: 10)

v  Ayat-ayat ini tidak secara langsung mengutamakan kebolehpercayaan Mudarabah tetapi ditafsirkan untuk menyiratkan Mudarabah dengan merujuk kepada mereka yang melakukan perjalanan untuk tujuan perdagangan dan mencari pendapatan yang dibenarkan termasuk mereka yang menjalankan buruh dengan modal orang lain sebagai ganti sebahagian keuntungannya.

2.      Sunnah

v  Ibnu Abbas r.a. melaporkan bahawa: "Apabila pemimpin kita Abbas Ibn Abd al-Mutallib memberikan hartanya kepada seseorang untuk Mudarabah, dia menetapkan syarat bagi pasangannya untuk tidak membawa modal di seluruh laut; dan tidak membawa bersamanya modal menyeberangi lembah; dan tidak membeli ternakan dengan modal; dan jika pasangannya melanggar syarat, dia harus menjamin kerugian itu berlaku. Syarat-syarat ini telah dibawa kepada perhatian Nabi Muhammad (SAW) dan beliau meluluskan mereka "(Mu'jam Al-Awsat; Al-Tabrani).

v  Suhayb r.a. melaporkan bahawa Nabi Muhammad SAW bersabda: "Tiga hal yang mempunyai berkat (dari Allah): Jualan yang ditangguhkan, Muqaradah (Mudarabah), mencampurkan gandum dengan barley untuk kegunaan domestik dan tidak dijual." (Sunan Ibnu Majah).

v  Kelulusan Tacit Nabi Muhammad (SAW) - Usaha Mudarabah telah diamalkan sebelum wahyu pertama Nabi SAW dan beliau tidak menaikkan atau menunjukkan sebarang bantahan terhadap amalan tersebut.

3.      Ijma '

v  Para fuqaha Islam telah mencapai Ijma 'di kalangan mereka apabila menjalankan Ijtihad pada keharusan kontrak Mudarabah itu.

v  Ia juga telah menetapkan bahawa para sahabat Nabi Muhammad (SAW) seperti Umar, Uthman, Ali, Abdullah Ibn Mas`ud, Abdullah Ibn Umar, Ubaydullah Ibn Umar dan A`ishah telah meletakkan harta anak-anak yatim di bawah kontrak Mudarabah yang tanpa bantahan daripada sahabat yang lain

 CIRI- CIRI KONTRAK MUDARABAH

Terdapat beberapa ciri atau prinsip yang dikaitkan dengan kontrak Mudarabah. Ini termasuk:

ü  sifat kontrak,

ü  modal,

ü  pengurusan,

ü  perkongsian keuntungan dengan betul dan

ü  rawatan (treatmean of losses) kerugian.

SIFAT KONTRAK MUDARABAH

1.      Secara umum kontrak Mudarabah membolehkan sesiapa sahaja-pihak yang berkontrak untuk menamatkan kontrak secara unilateral.

2.      Tiada penamatan unilateral dalam kes permulaan kerja atau perjanjian pada tarikh penamatan tertentu.

MODAL

o  Modal adalah ciri utama Mudarabah yang membentuk substansi kontrak. Modal hendaklah disumbangkan oleh pembekal modal sahaja. Modal itu akan diuruskan oleh pengurus untuk menjana pendapatan.

o   Modal Mudarabah mungkin dalam bentuk aset monetari atau bukan monetari.

o   Aset kewangan mata wang yang berbeza hendaklah dinilai mengikut mata wang yang dipersetujui pada masa menandatangani kontrak Mudarabah itu.

o   Mata wang yang dipersetujui bersama hendaklah terpakai di seluruh usaha perniagaan Mudarabah

      Modal Dalam Bentuk Aset Bukan Kewangan

ü  Modal dalam bentuk aset bukan kewangan hendaklah dinilai berdasarkan penilaian yang ditentukan oleh pihak ketiga yang mungkin termasuk badan-badan yang berwibawa, pakar atau penilai, atau seperti yang dipersetujui oleh pihak-pihak yang berkontrak pada masa kontrak itu dibuat.

ü  Modal Mudarabah bukan monetari yang menyumbang boleh ditebus pada nilai asalnya yang dilaburkan sekiranya ia mungkin atau sebaliknya pada nilai pasaran sisanya apabila penamatan atau tamat tempoh kontrak.

ü  Hutang seperti penghutang akaun atau pinjaman kerana pemberi modal tidak layak sebagai modal Mudarabah.

 Ketersediaan Modal Untuk Perniagaan

Modal yang dipersetujui akan disediakan kepada pengurus untuk memulakan kegiatan perniagaan.

 Pembayaran Modal

Modal itu boleh dibayar sepenuhnya atau sebahagiannya atau disediakan kepada pengurus pada masa tamatnya kontrak dan berdasarkan terma kontrak.

Penyedia Modal Dan Manajer

Dapat menyetujui penarikan modal Mudarabah secara perlahan oleh penyedia modal.

Kegagalan Menyumbang Modal Komited

Kegagalan untuk menyediakan modal oleh pemberi modal mengikut jadual yang dipersetujui hendaklah menjadi pelanggaran janji mengikut terma-terma dan syarat-syarat kontrak yang dinyatakan. Pengurus mempunyai pilihan untuk menamatkan perjanjian atau kedua-dua pihak bersetuju untuk menyemak semula perjanjian berdasarkan sumbangan modal yang sebenarnya.

  Kewajipan Pengurus Dan Penyedia Modal

ü    Jika perjanjian itu ditamatkan pengurus mesti memulangkan modal terkumpul (jika ada). Sekiranya perbelanjaan Mudarabah melebihi sumbangan modal sebenar, liabiliti tersebut akan ditanggung oleh pembekal modal sehingga had jumlah amaun yang dilakukan di bawah kontrak.

ü Apabila pembubaran atau kematangan kontrak Mudarabah, semua modal tertunggak hendaklah dikembalikan kepada pembekal modal (jika ada).

ü  Apa-apa amaun yang terhutang kepada pembekal modal termasuk keuntungan (jika ada) akan dianggap sebagai hutang disebabkan pembekal modal.

      Jaminan Modal Mudarabah

ü  Pengurus tidak boleh menjamin modal Mudarabah.

ü Pembekal modal mungkin memerlukan pengurus untuk mengatur jaminan prestasi pihak ketiga yang bebas. Jaminan itu akan dilaksanakan sebagai kontrak yang berasingan dan digunakan untuk menampung sebarang kerugian atau kekurangan modal sekiranya berlaku salah laku, kecuaian, kecurangan, penipuan atau pelanggaran terma kontrak oleh pengurus.

o   Penjamin pihak ketiga hendaklah bebas daripada pengurus supaya tidak menjadi pihak yang berkaitan di mana pengurus memiliki pemilikan majoriti dan / atau mempunyai kawalan dalam entiti itu dan sama ada sebagai anak syarikat atau entiti yang dimiliki atau dimiliki oleh pengurus .

o   Jaminan pihak ketiga Mudarabah mungkin dalam bentuk jaminan prestasi transaksi Mudarabah atau modal Mudarabah itu sendiri. Sebagai contoh, modal yang digunakan untuk menjual aset atau memberikan perkhidmatan mungkin disertai dengan jaminan pihak ketiga atas pembayaran bagi jualan dan perkhidmatan tersebut.

      Bercakap Modal Mudarabah Dengan Dana Lain

o   Mudarib boleh mengadu modal Mudarabah dengan dana modal pihak ketiga lain Mudarabah dengan syarat pengurus itu mematuhi terma dan syarat yang dipersetujui oleh kontrak Mudarabah individu.

o  Mudarib boleh menyuntik dana sendiri ke dalam modal Mudarabah yang akan mengubah kontrak Mudarabah awal ke dalam susunan Musharakah.

PENGURUSAN MUDARABAH VENTURE/USAHA

1.     Semua kerja dan aktiviti yang dijalankan oleh pengurus berhubung dengan modal Mudarabah adalah patuh Syariah.

2. Pengurus hendaklah mempunyai hak eksklusif untuk menguruskan usaha Mudarabah. Pembekal modal hendaklah dihalang daripada menguruskan usaha itu. Walau bagaimanapun, pemberi modal mempunyai hak untuk mendapatkan maklumat mengenai kelakuan pengurus.

3.    Pengurus tidak bertanggungjawab terhadap sebarang kehilangan modal kecuali jika kerugian tersebut disebabkan oleh kecuaian pengurus, ketidakjujuran, salah laku atau pelanggaran terma kontrak.

4.  Kuasa pengurus hendaklah diberikan di bawah terma dan syarat kontrak yang mungkin termasuk skop dan penyerahan pengurusan modal Mudarabah kepada pihak ketiga.

   Sekatan Ke Atas Pengurus

Skop kontrak Mudarabah yang terhad boleh menentukan syarat-syarat yang menyekat peranan / fungsi pengurus seperti penentuan lokasi, tempoh pelaburan, jenis projek dan perpaduan dana, dengan syarat ia tidak membatalkan tujuan / objektif kontrak. Walau bagaimanapun, sekatan tidak boleh terlalu menghalang pengurus.

      Modal Mudarabah Tidak Terhad

Modal Mudarabah tidak terhad adalah modal yang digunakan dalam kontrak Mudarabah yang tidak menentukan syarat-syarat yang terhad dan pengurus diberi budi bicara dengan syarat dia bertindak demi kepentingan terbaik penyedia modal.

      Single Bertingkat Mudarabah

Kontrak Mudarabah hendaklah memerlukan pengurus untuk menggunakan modal untuk usaha yang menguntungkan. Pengurus hendaklah bertanggungjawab secara peribadi untuk memastikan pengurusan modal yang sesuai adalah demi kepentingan penyedia modal.

      Mudarabah Pelbagai Peringkat

Pengurus kontrak Mudarabah boleh menyerahkan modal kepada pengurus lain dalam kontrak Mudarabah lain dengan persetujuan penyedia modal utama.

HAK BERKAITAN KEUNTUNGAN

1.      Perkongsian Keuntungan adalah motif utama kontrak Mudarabah.

2.     Keuntungan hendaklah berdasarkan hasil selepas menolak semua kos operasi usaha dan, cukai (jika berkaitan) ..

3.   Perkongsian keuntungan boleh berdasarkan nisbah atau peratusan yang dipersetujui oleh semua rakan kongsi.

4.   Nisbah perkongsian keuntungan akan ditentukan pada masa kesimpulan kontrak dan boleh disemak dari semasa ke semasa semasa kontrak tertakluk kepada persetujuan bersama.

5.   Ia tidak dibenarkan untuk memasukkan syarat dalam kontrak Mudarabah yang menetapkan jumlah keuntungan tetap yang telah ditentukan terlebih dahulu kepada seorang pekongsi yang mencemarkan bahagian keuntungan rakan kongsi yang lain.

6.      Tertakluk kepada syarat-syarat tertentu, amaun sekaligus atau jumlah tetap keuntungan boleh dibenarkan jika ia tidak menghalang rakan kongsi lain daripada mendapat keuntungan dari, dan berkongsi keuntungan.

      Keizinan Nisbah Perkongsian Keuntungan Bertingkat

Nisbah perkongsian keuntungan mungkin berperingkat ke sasaran sasaran keuntungan atau amaun ambang tertentu mengikut tanda aras yang ditentukan. Oleh itu apa-apa kadar keuntungan atau pulangan yang melebihi penanda aras yang ditentukan boleh diperuntukkan kepada rakan-rakan yang ditetapkan berdasarkan formula pengedaran lain seperti tahap prestasi sebenar selagi ini dipersetujui bersama dan dimasukkan dalam kontrak.

      Keuntungan Disandarkan  Kepada Sumbangan Modal

Keuntungan dalam bentuk peratusan tertentu tidak boleh dikaitkan dengan jumlah pelaburan modal. Walau bagaimanapun, nisbah perkongsian keuntungan mungkin akhirnya diterjemahkan ke dalam peratusan tetap berdasarkan jumlah pelaburan modal.

      Terjemahan Keuntungan Ex-post Keuntungan Ke Peratus Tetap

Amaun keuntungan prestasi ex-post berdasarkan nisbah perkongsian keuntungan (PSR) yang dipersetujui bersama dan dikontrak antara pembekal modal dan pengurus boleh diterjemahkan ke dalam hasil peratusan tetap berdasarkan jumlah modal pelaburan.

      Nisbah Perkongsian  Keuntungan Pelaburan Dan Tempoh Pelaburan

ü  Nisbah perkongsian keuntungan yang dipersetujui boleh berbeza-beza sesuai dengan tempoh pelaburan yang berlainan atau disebabkan penarikan balik modal awal sebelum syarat-syarat tersebut dipersetujui pada akhir kontrak Mudarabah.

ü  Suatu pihak boleh menjalankan (wa'd) untuk mengetepikan haknya kepada keuntungan (jika ada), kepada pihak yang berkontrak lain berdasarkan Tanazul (pengecualian) pada permulaan kontrak. Pengecualian akan berkuat kuasa pada tarikh pengagihan keuntungan

      Pelbagai Cara Pengukuran Keuntungan

Keuntungan itu boleh diukur berdasarkan prestasi operasi dana, keuntungan diperoleh dari pelupusan hak pemilikan kepada dana atau pembubaran dana.

      Keuntungan tersebut akan diiktiraf berdasarkan asas pengiktirafan dengan menjual aset perkongsian Mudarabah (secara tegas al-haqiqi / al-fi'li) atau secara konstruktif (altandid al-hukmi) dengan penilaian yang membina aset termasuk akaun penghutang.

      Keuntungan Daripada Penilaian Konstruktif Sebagai Rizab

1.    Dalam hal penilaian konstruktif yang berdasarkan penilaian pasaran atau pengesahan pihak ketiga, rizab keuntungan konstruktif boleh direkodkan. Rizab dari penilaian konstruktif boleh diagihkan apabila keuntungan direalisasikan pada masa pelupusan.

2. Sekiranya keuntungan diagihkan berdasarkan angka anggaran, penyatuan dan rasionalisasi akhir akan dilaksanakan pada akhir tempoh tertentu atau pada masa sebenar realisasi keuntungan untuk mencapai keuntungan sebenar yang tersedia untuk pengagihan mengikut nisbah perkongsian keuntungan yang dipersetujui.

3.      Keuntungan hendaklah dimuktamadkan, diwujudkan dan diedarkan pada tempoh yang dipersetujui misalnya. setiap suku tahun, dengan persetujuan bersama pihak-pihak yang berkontrak.

4.     Pihak-pihak kepada kontrak boleh bersetuju untuk mengetepikan sebahagian daripada keuntungan sebagai simpanan (misalnya rizab persamaan keuntungan) atau untuk tujuan lain. Walau bagaimanapun, untuk tujuan perlindungan modal, rizab hanya boleh diambil dari bahagian keuntungan penyedia modal.

5.  Keuntungan belum direalisasikan yang diiktiraf semasa pembiayaan akan diiktiraf sebagai penghargaan modal dan dimasukkan ke dalam pengukuran / pengiraan keuntungan / kerugian untuk kontrak Mudarabah.

6.  Rakan kongsi boleh saling bersetuju untuk mengetepikan sebahagian daripada keuntungan kepada pihak ketiga yang tidak terlibat dalam perkongsian itu.

7.   Dalam kontrak Mudarabah pelbagai peringkat, dua atau lebih perkiraan perkongsian keuntungan boleh dipersetujui antara pelabur dan IFI diikuti oleh IFI dan pengurus. Keuntungan yang dijana oleh pengurus akan dikongsi dengan IFI mengikut PSR yang telah disebarkan kemudiannya diagihkan di antara IFI dan pelabur (rabb al-mal) berdasarkan nisbah yang telah dipersetujui sebelum ini.

8.      Pengurus tidak boleh menjamin sebarang bahagian keuntungan.

9.    Modal yang disumbangkan oleh pengurus (Mudarib) sebagai sebahagian daripada dana Mudarabah hendaklah menentukan keuntungan yang disebabkan oleh atau kerugian yang dialami oleh pasangan berdasarkan peratusan sumbangan modal. Ini ditentukan sebelum peruntukan keuntungan (jika ada) kepada rakan kongsi sebagai pengurus (Mudarib) daripada dana penyedia modal.

10. Pengurus tidak dibenarkan untuk memperoleh bayaran sebagai tambahan kepada bahagian keuntungan dalam kontrak Mudarabah.

11.  Walau bagaimanapun, perjanjian bebas dan berasingan boleh dibina di antara pengurus dan penyedia modal yang memberi pengurus itu melakukan aktiviti perniagaan yang tidak, mengikut adat, sebahagian daripada operasi Mudarabah dengan bayaran.

12. Mana-mana pendapatan pelaburan tidak sah dari kegiatan larangan Syariah yang dilarang oleh usaha mudarabah yang disebabkan oleh keadaan-keadaan yang meruncing dapat diagihkan sebagai amal.

LIABILITI KERUGIAN

ü  Kerugian akan diiktiraf apabila liabiliti melebihi nilai aset pada satu ketika dari perspektif lembaran imbangan. Sebagai alternatif, apabila perbelanjaan melebihi pendapatan untuk tempoh tertentu, kerugian operasi akan direkodkan. Kerugian operasi Mudarabah yang diukur semasa tempoh operasi boleh diimbangi dengan keuntungan sebelum atau akan dating.

ü  Kerugian hendaklah semata-mata ditanggung oleh pembekal modal kecuali sekiranya berlaku salah laku, kecuaian atau pelanggaran kontrak oleh pengurus.

ü  Pengurus tidak boleh menanggung kerugian tersebut.

ü  Pengurus boleh menanggung kerugian pada masa kerugian tersebut direalisasikan tanpa sebarang syarat atau usaha terdahulu.

ü  Syarat-syarat khusus mengenai jaminan pihak ketiga modal adalah seperti berikut:

a.  Kapasiti undang-undang dan kekukuhan kewangan seperti pihak ketiga sebagai penjamin hendaklah bebas daripada kontrak Musharakah dan rakan-rakan;

b.   Jaminan itu tidak boleh dipertimbangkan atau tidak dikaitkan dengan apa-apa cara kepada kontrak Musharakah;

c.       Penjamin pihak ketiga tidak akan memegang pemilikan majoriti pihak terjamin; dan

d.      Pihak yang dijamin tidak akan memegang pemilikan majoriti penjamin pihak ketiga.

      Pihak Ketiga untuk Menanggung Kehilangan

1.   Pihak ketiga boleh mengusahakan menanggung kerugian modal disebabkan oleh salah laku atau kecuaian di pihak pengurus.

2.    Pembekal modal dapat mengambil cagaran dari mudarib, dengan syarat cagar itu hanya dapat dibubarkan jika terjadi kecuaian atau tindak pidana atau pelanggaran jangka waktu kontrak oleh Mudarib.

3.      Kerugian modal akan diiktiraf apabila kerugian berlaku sebelum permulaan perniagaan atau disebabkan keadaan yang melampaui kawalan luar pengurus dan bukan disebabkan oleh kecuaian atau salah laku pengurus.

4.  Perjanjian Mudarabah boleh dikaji secara saling untuk menentukan sama ada kerugian modal merosakkan prestasi masa depan aktiviti perniagaan dan rakan kongsi boleh membuat keputusan untuk menyusun semula perjanjian dengan sewajarnya.

5.     Kerugian operasi akan diiktiraf apabila kerugian berlaku semasa perniagaan biasa. Kerugian boleh dibawa ke hadapan untuk seterusnya dan kemudiannya, akan ditolak dengan keuntungan sebelum atau akan datang.

JAMINAN PIHAK KETIGA DI MUDARABAH

1.      Syarat-syarat khusus mengenai jaminan pihak ketiga modal adalah seperti berikut:

               I.     Keupayaan sah dan kestabilan kewangan seperti pihak ketiga sebagai penjamin hendaklah bebas daripada kontrak mudarabah  dan rakan kongsi

                 II.    Penjamin pihak ketiga tidak akan memegang pemilikan majoriti pihak terjamin;

              III.   danPihak yang dijamin tidak akan memegang pemilikan majoriti penjamin pihak ketiga.

  Jaminan pihak ketiga ke atas usaha Mudarabah dengan bantuan dan / atau pertimbangan           bayaran hendaklah dihadkan kepada modal.

2.      Pihak ketiga boleh menjamin modal dan keuntungan dijangka usaha mudarabah tertakluk kepada syarat-syarat berikut: -

                    I.            Jaminan diberikan secara sukarela tanpa bantuan dan / atau pertimbangan bayaran; dan

                 II.            Kontrak jaminan hendaklah bersyarat / tidak bersyarat kepada usaha mudarabah.

PENAMATAN KONTRAK MUDARABAH

1.   Apabila perjanjian untuk menyediakan modal atau pembayaran dana, pemberi modal boleh menarik balik modal dari usaha sebelum permulaan usaha perniagaan tertakluk kepada terma dan syarat.

2.      Pembekal modal mungkin tidak berhak kepada keuntungan modal jika pengeluaran dilakukan sebelum jatuh tempo jangka waktu investasi dalam usaha bisnis Mudarabah yang terbatas.

3.      Walau bagaimanapun, kontrak Mudarabah akan mengikat dalam perkara-perkara berikut:

                    I.            Apabila pengurus telah memulakan perniagaan.Dalam hal ini, kontrak tersebut akan terikat pada tarikh penyiapan yang sebenar atau konstruktif.

                 II.            Apabila tempoh atau tarikh penamatan kontrak telah ditentukan. Bagaimanapun, kontrak boleh ditamatkan lebih awal berdasarkan persetujuan bersama oleh pihak-pihak.

4.      Secara umumnya, kontrak Mudarabah boleh ditamatkan kerana keadaan berikut: 

-

                    I.            Penamatan satu pihak oleh mana-mana pihak apabila Mudarabah tidak membentuk Mudarabah yang mengikat

                 II.            Perjanjian Bersama untuk menamatkan antara pihak-pihak.

              III.            Kontrak itu tamat pada tarikh matang yang dipersetujui oleh pihak-pihak.

              IV.            Kemerosotan dana Mudarabah tidak memihak kepada kesinambungan usaha.

                V.            Kematian pengurus atau pembubaran institusi pengurusan.